ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ
Τακτοποίηση αυθαιρέτου
Από τις 8 Αυγούστου 2013 τέθηκε σε ισχύ ο νόμος για τα αυθαίρετα (Ν. 4178/2013) και μέχρι τις 27 Ιουλίου 2017 μπορείτε να προχωρήσετε στην τακτοποίηση αυθαίρετων κατασκευών ή αυθαίρετων χρήσεων.
Τα βήματα τα οποία πρέπει ο ιδιοκτήτης ενός αυθαιρέτου να κάνει προκειμένου να νομιμοποιήσει την ιδιοκτησία του είναι:
1. Υπόβολή δήλωσης από μηχανικό, μετά από εξουσιοδότηση του ιδιοκτήτη, στο ηλεκτρονικό σύστημα αυθαιρέτων του ΤΕΕ
2. Καταγραφή παραβάσεων και εισαγωγή στοιχείων ιδιοκτησίας και ιδιοκτητών στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
3. Δήλωση τρόπου πληρωμής του προκύπτοντος προστίμου και έκδοση κωδικων πληρωμής παραβόλου από το σύστημα.
4. Πληρωμή παραβόλου που ισοδυναμεί με υπαγωγή στο νόμο και έκδοση κωδικών πληρωμής για τις επόμενες δόσεις.
5. Υποβολή από τον μηχανικό (εντός 6 μήνων από την ημερομηνία υπαγωγής) όλων των απαραίτητων σχεδίων και δικαιολογητικών.
6. Εκδίδεται κατόπιν αιτήσεως βεβαίωση υπαγωγής στο νόμο (απαραίτητη για μεταβιβάσεις – δικαιοπραξίες)
7. Με την πληρωμή του 30% του ενιαίου ειδικού προστίμου μπορεί να εκδοθεί βεβαίωση νομιμοποίησης.
ΑΚΙΝΗΤΑ ΠΟΥ ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΔΕ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ
ΑΚΙΝΗΤΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΑΝΕΓΕΡΘΗΣΑΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ 28 ΙΟΥΛΙΟΥ 2011
και ακίνητα που βρίσκονται:
1. Σε κοινόχρηστό χώρο.
2. Στη ζώνη ασφαλείας εθνικών, επαρχιακών, δημοτικών, κοινοτικών οδών.
3. Σε δημόσιο κτίσμα.
4. Σε δασική ή αναδασωτέα έκταση.
5. Στον αιγιαλό ή τη ζώνη παραλίας.
6. Σε αρχαιολογικό, ιστορικό, παραδοσιακό, διατηρητέο χώρο-περιοχή-κτίριο.
7. Σε ρέμα ή κρίσημη παράκτια ζώνη.
Ο νέος νόμος, έναντι της αναστολής για 30 χρόνια, που ισχύει μέχρι τώρα με το νόμο για τις τακτοποιήσεις αυθαιρέτων, προβλέπει οριστική εξαίρεση από την καταδάφιση και δυνατότητα δικαιοπραξιών επί του ακινήτου (μεταβίβαση, ενοικίαση κ.λπ.) χωρίζοντας τα αυθαίρετα ανάλογα με το χρόνο ανέγερσής τους και τη βαρύτητα της αυθαιρεσίας. Ανάλογα της κατηγοριοποίησης αυτής είναι και τα πρόστιμα που επιβάλλονται σε κάθε περίπτωση.
Ειδικές εκπτώσεις και πλήθος δόσεων επίσης προβλέπονται κατά περίπτωση και ανάλογα με το χρόνο υποβολής στον νόμο.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΥΘΑΙΡΕΣΙΩΝ Ν.4178/13
• Όλες οι αυθαίρετες κατασκευές προ του 1975 με πρόστιμο 500 ευρώ.
• Τα αυθαίρετα προ του 1983 με μεγάλη έκπτωση της τάξης του 85% επί του κανονικού προστίμου, δηλαδή τα τυπικά αυθαίρετα 100 έως 120 τετραγωνικών μέτρων, με πρόστιμο από 1.000 έως 5.000 ευρώ, ανάλογα με την τιμή ζώνης του ακινήτου.
• Όλες οι μικροπαραβάσεις σε ακίνητα που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια, όπως πέργκολες, μπάρμπεκιου, διαφορετική διαμερισματοποίηση ορόφου κ.λπ., με εφάπαξ πρόστιμο 500 ευρώ για όλες τις υπερβάσεις, ενώ μέχρι τώρα ίσχυε ξεχωριστό πρόστιμο, για κάθε μία από αυτές.
• Οι αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης με παραβίαση μέχρι 40% κάλυψης και δόμησης και μέχρι 20% ύψους σε σύγκριση με την οικοδομική άδεια, με κανονικό πρόστιμο για τα ακίνητα μετά το 2003, ενώ το πρόστιμο μειώνεται κατά 20% όταν πρόκειται για ακίνητα που ανεγέρθησαν το διάστημα 1983 έως 2003.
• Εξαίρεση από την κατεδάφιση για 30 χρόνια για αυθαίρετα που έχουν ανεγερθεί χωρίς οικοδομική άδεια, ή καθ’ υπέρβασιν της οικοδομικής τους άδειας με παραβίαση άνω του 40% της κάλυψης και μέχρι 20% του ύψους σε σύγκριση με την οικοδομική άδεια, όπως επίσης για πρόχειρες κατασκευές και αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις σε παραδοσιακούς οικισμούς.
ΠΑΡΑΒΟΛΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΙΜΟ
Με την υπάγωγή στο νόμο και ανάλογα με το εμβαδό του ακινήτου προκύπτει ένα παράβολο το οποίο καταβάλεται εφάπαξ και μετά την πληρωμή του οποίου το αυθαίρετο ακίνητο ή η αυθαίρετη αλλαγή χρήσης θεωρούνται οτι έχουν υπαχθεί στην ρύθμιση. Το παράβολο υπέρ του ελληνικού Δημοσίου, το οποίο αποτελεί έσοδο του κρατικού προϋπολογισμού και δεν επιστρέφεται σε καμία περίπτωση, διαμορφώνεται ανάλογα με την επιφάνεια του αυθαιρέτου από 500 ευρώ για μικρά διαμερίσματα μέχρι 10.000 ευρώ για αυθαίρετα μεγαθήρια μεγαλύτερα των 5.000 τ.μ.
Με την ένταξη του ακινήτου σε μία από τις κατηγορίες νομιμοποίησης ή τακτοποίησης εκτός από την εξαίρεση από την κατεδάφιση ο ιδιοκτήτης θα μπορεί να κάνει και οποιαδήποτε δικαιοπραξία όπως πώληση, μεταβίβαση κ.λπ. αλλά και εργασίες συντήρησης ή επισκευής του ακινήτου με έκδοση της αντίστοιχης άδειας αν απαιτείται.
Περα από το παράβολο ανάλογα με το είδος – βαρύτητα, τη χρήση και την κατηγορία που υπάγεται κάθε παράβαση επί του ακινήτου προκύπτει το ενιαίο ειδικό πρόστιμο. Αυτό υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν της παράβασης, επί την τιμή ζώνης που ίσχυε στην περιοχή του ακινήτου την 28/07/2011, ανεξαρτήτως της χρήσης αυτού, επί το συντελεστή 15% και επί τους συντελεστές τετραγωνιδίων (είδος παράβασης – υπέρβαση επιτρεπόμενης κάλυψης, δόμησης, ύψους κ.λ.π. όπως ορίζονται στο νόμο).
Η συνολική πληρωμή για τον ιδιοκτήτη του αυθαιρέτου είναι το άθροισμα των πληρωμών ΠΑΡΑΒΟΛΟΥ, ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΡΟΣΤΙΜΟΥ και ΑΜΟΙΒΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ που θα διεκπεραιώσει την διαδικασία.
Για την εξόφληση του ενιαίου ειδικού προστίμου αναλυτικά προβλέπονται:
• 60 δόσεις με δυνατότητα προσαρμογής δόσεων μέσα σε κάθε εξάμηνο, με ελάχιστο όριο δόσης 50 ευρώ ανά μήνα ή 300 ευρώ ανά εξάμηνο.
• Οι ιδιοκτήτες που θα καταβάλουν εφάπαξ το πρόστιμο θα έχουν έκπτωση 20%.
• Οι ιδιοκτήτες που θα καταβάλουν το 30% του συνολικού προστίμου μέσα σε ένα εξάμηνο από την ημερομηνία υπαγωγής θα επωφελούνται έκπτωσης 10%.
• Για τους μακροχρόνια ανέργους θα υπάρχει έκπτωση 30% επί του συνολικού προστίμου.
• Προβλέπονται επίσης διευκολύνσεις με μείωση του προστίμου από 2% έως 85% για ευπαθείς κοινωνικές ομάδες όπως οι πολύτεκνοι, οι τρίτεκνοι, τα ΑΜΕΑ, οι ομογενείς κ.ά.
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ
ΜΙΚΡΕΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ
Πρόκειται για παραβάσεις σε νομίμως υφιστάμενα κτήρια με οικοδομική άδεια όπως, για παράδειγμα, πέργκολες, μπάρμπεκιου, χωρίσματα δωματίων με γυψοσανίδες κ.ά., δηλαδή παραβάσεις οι οποίες δεν μεταβάλλουν τον όγκο του κτίσματος και τη δομημένη επιφάνεια.
Επισημαίνεται ότι με το νέο νόμο η αλλαγή διαμερισμάτωσης δεν θεωρείται πλέον αυθαιρεσία.
Για τις πολεοδομικές παραβάσεις αυτής της κατηγορίας η εξαίρεση από την κατεδάφιση είναι μόνιμη και οριστική.
Δεν υπάρχει υπάρχει καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής για τις μικρές αυθαιρεσίες, οι οποίες εξαιρούνται των κυρώσεων του νόμου με την πληρωμή 500 ευρώ συνολικά για κάθε οίκημα, και όχι ανά παράβαση
ΜΕΣΑΙΕΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ
Πρόκειται για παραβάσεις οι οποίες έχουν γίνει καθ’ υπέρβαση της οικοδομικής άδειας όπως, για παράδειγμα, πέργκολες, μπάρμπεκιου, χωρίσματα δωματίων με γυψοσανίδες κ.ά., και στις οποίες η υπέρβαση δεν ξεπερνά το 40% της δόμησης και το 20% του ύψους που προέβλεπε η οικοδομική άδεια.
Σε αυτή την κατηγορία υπάρχει πρόστιμο το οποίο υπολογίζεται με βάση το μέγεθος της αυθαιρεσίας. Για να ολοκληρώσει ο ιδιοκτήτης τη διαδικασία, θα πρέπει να εντάξει την ιδιοκτησία του στο σύστημα της ηλεκτρονικής ταυτότητας κτηρίου.
Για τις πολεοδομικές παραβάσεις αυτής της κατηγορίας η εξαίρεση από την κατεδάφιση είναι μόνιμη και οριστική.
ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται :
1. Εξ ολοκλήρου αυθαίρετα κτίσματα
2. Κατασκευές που δεν διαθέτουν οικοδομική άδεια
3. Όσες κατασκευές έχουν νόμιμη οικοδομική άδεια αλλά η υπέρβαση δόμησης είναι πάνω από 40% από όσο προβλέπει η άδεια αυτή.
Σε αυτή την κατηγορία υπάρχει πρόστιμο το οποίο υπολογίζεται με βάση το μέγεθος της αυθαιρεσίας. Για να ολοκληρώσει ο ιδιοκτήτης τη διαδικασία, θα πρέπει να εντάξει την ιδιοκτησία του στο σύστημα της ηλεκτρονικής ταυτότητας κτηρίου.
Για τις πολεοδομικές παραβάσεις της κατηγορίας αυτής η εξαίρεση από την κατεδάφιση είναι για 30 χρόνια. Το καθεστώς αυτό θα μπορεί να αλλάξει αν η περιοχή όπου είναι δομημένο το αυθαίρετο κτίσμα μπει στο σχέδιο και αν ο ιδιοκτήτης αγοράσει το απαραίτητο ποσό συντελεστή κάνοντας χρήση της τράπεζας γης. Σε αυτή την περίπτωση και μετά την αποπληρωμή του προστίμου θα μπορεί να εξαιρεθεί μόνιμα της κατεδάφισης.
Τα κτήρια που υπάγονται στη συγκεκριμένη κατηγορία θα ελεγχθούν εντός επταετίας υποχρεωτικά από τους αρμόδιος ελεγκτές δόμησης για την ορθότητα των όσων δηλώθηκαν στην αίτηση υπαγωγής.
Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΓΗΣ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΔΟΜΗΣΗΣ
Ως μια ηλεκτρονική διαδικασία καταγραφής και διαχείρισης άυλων δικαιωμάτων εισάγεται στον Ν.4178/2013 η Τράπεζα Γης, η οποία αναμένεται να λύσει τον γόρδιο δεσμό των οικοδομικών συνεταιρισμών, να αξιοποιήσει τίτλους μεταφοράς συντελεστή δόμησης και να προχωρήσει σε αγορά και ανταλλαγή εκτάσεων με σκοπό τη δημιουργία ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων.Ειδικότερα μέσω της Τράπεζας Γης ο αρμόδιος φορέας, μεταξύ άλλων, θα μπορεί:
• Να προβαίνει σε αγορά τίτλων δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης (υπολογίζονται σε περισσότερους από 400.000), ιδίως από περιοχές όπου υφίσταται πολεοδομική επιβάρυνση.
• Να μεταβιβάζει αποκτηθέντες τίτλους δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης σε ακίνητα όπου υφίστανται πολεοδομικές παραβάσεις ή σε ωφελούμενα ακίνητα, εντός ζωνών συγκέντρωσης δικαιώματος δόμησης.
• Να προχωρεί ταυτόχρονα σε αγορά και πώληση του δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης ακινήτων τα οποία δεν ανήκουν στο Δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, με σκοπό τη δημιουργία ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων καθώς και υπόγειων και υπέργειων χώρων στάθμευσης, σε περιοχές όπου υπάρχει υπέρμετρη πολεοδομική επιβάρυνση.
• Να προβαίνει σε αγορά ακινήτων ή τμημάτων αυτών, ιδιοκτησίας οικοδομικών συνεταιρισμών ή ενώσεων οικοδομικών συνεταιρισμών που βρίσκονται (ολόκληρη η έκτασή τους ή μέρος της) εντός ιδιωτικών δασικών εκτάσεων, με σκοπό τη δημιουργία τίτλων δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης. Αυτούς τους τίτλους θα παραχωρεί έναντι ανταλλάγματος στον συνεταιρισμό ή στην ένωση, εντός ακινήτων που χαρακτηρίζονται ακίνητα υποδοχής συντελεστή δόμησης οικοδομικών συνεταιρισμών.
Οι κατηγορίες ακινήτων για τα οποία μπορούν να εκδοθούν τίτλοι δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης, είναι:
1. Θεσμοθετημένοι ή χαρακτηρισμένοι κοινόχρηστοι χώροι σε περιοχές εγκεκριμένων σχεδίων πόλης, οι οποίοι δεν είναι δυνατόν να αποζημιωθούν από τους δήμους ώστε να αποδοθούν στην κοινή χρήση.
2. Υπολειπόμενοι συντελεστές δόμησης διατηρητέων κτηρίων, οικοπέδων αρχαιολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος και λοιπών κτιρίων.
3. Πρώην στρατόπεδα τα οποία αποδίδονται σε κοινή χρήση.
4. Κτίρια ιδιοκτησίας του Δημοσίου που πρόκειται να αποσυρθούν.
5. Δημόσιες εκτάσεις ή παλιές υποδομές που συνορεύουν με εγκεκριμένα σχέδια πόλης και παραμένουν εκτός σχεδίου προκειμένου να περιοριστεί η δόμηση.
6. Παλαιές ή εγκαταλειμμένες τουριστικές και βιομηχανικές μονάδες σε εκτός σχεδίου περιοχές.
7. Περιοχές υλοποιημένης ή θεσμοθετημένης δόμησης όπου υπάρχει περιβαλλοντική υστέρηση στο ισοζύγιο και χρειάζεται ανάσχεση της δόμησης.
8. Ακίνητα για τα οποία ισχύουν απαγορεύσεις δόμησης από δημόσιες παρεμβάσεις.
9. Ακίνητα οικοδομικών συνεταιρισμών τα οποία βρίσκονται, εν όλω ή εν μέρει, εντός δασικών εκτάσεων.
ΚΙΝΗΤΡΑ, ΠΟΙΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΙΜΑ
Πρώτη φορά σε διαδικασία νομιμοποίησης προβλέπονται κίνητρα συμψηφισμού ενός μέρους του προστίμου με τις δαπάνες, για εργασίες ενεργειακής βελτίωσης και στατικής ενίσχυσης των αυθαιρέτων, που θα υπαχθούν στις νέες ρυθμίσεις νομιμοποίησης.
Επίσης θα ισχύσουν αυστηρές ποινές και υψηλά πρόστιμα για όσους παρανομήσουν ή δεν ενταχθούν στις ρυθμίσεις του νέου νόμου, καθώς επίσης ότι θα συνεχιστεί το πρόγραμμα κατεδαφίσεων κραυγαλέων αυθαιρέτων.
Πλέον βάσει του Ν4178/13 προβλέπεται πρόστιμο ανέγερσης ίσο με το 30% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου και ετήσια πρόστιμα διατήρησης σε ποσοστό 5% της αξίας του αυθαιρέτου.
Ο εντοπισμός των αυθαιρέτων θα γίνεται από τους τακτικούς ελέγχους των ελεγκτών δόμησης. Επίσης από την υπηρεσία ελέγχου και κατεδαφίσεων αυθαιρέτων, που θα χρησιμοποιεί πλέον και δορυφορικές αποτυπώσεις του δομημένου περιβάλλοντος.
Ο εντοπισμός του αυθαιρέτου θα είναι αναπόφευκτος με την εφαρμογή της ηλεκτρονικής ταυτότητας του κτηρίου, που θα είναιυποχρεωτική για όλες τις δικαιοπραξίες επί του ακινήτου και θα εκδίδεται με ευθύνη μηχανικού.
Συμψηφισμός Προστίμων Αυθαιρέτων με Εργασίες Ενεργειακής Αναβάθμισης και Στατικής Επάρκειας
To πρόστιμο νομιμοποίησης θα συμψηφίζεται με εργασίες στατικής ενίσχυσης και ενεργειακής βελτίωσης του αυθαιρέτου
Δημοσιεύθηκε το ΦΕΚ B 2440/2014 (15-09-2014), σχετικά με τις εξής αποφάσεις:
• Καθορισμός συμψηφισμού των ποσών που καταβάλλονται για την ενεργειακή αναβάθμιση και για τη στατική επάρκεια κτιρίων προ του έτους 2003 με τα ποσά του ειδικού προστίμου που προβλέπονται από τον ν. 4178/2013 «Αντιμετώπιση της Αυθαίρετης Δόμησης − Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο και άλλες διατάξεις».
• Καθορισμός απαιτούμενων δικαιολογητικών που υποβάλλονται στο πληροφοριακό σύστημα, προκειμένου να συμψηφιστούν τα ποσά που καταβλήθηκαν για την ενεργειακή αναβάθμιση και τη στατική επάρκεια κτιρίων προ του έτους 2003, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 20 του ν. 4178/2013 «Αντιμετώπιση της Αυθαίρετης Δόμησης − Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο και άλλες διατάξεις».
Ενεργειακή αναβάθμιση
• Σε κτίρια που κατασκευάστηκαν προ του έτους 2003 καθώς και σε λιθόκτιστα κτίρια που κατασκευάστηκαν προ της 28ης.07.2011 και υπάγονται στις ρυθμίσεις του Ν. 4178/2013 (ΦΕΚ Α΄ 174), το ποσό του ειδικού προστίμου που καταβάλλεται δυνάμει του ανωτέρω νόμου δύναται να συμψηφίζεται με το ποσό που δαπανάται μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας για υλοποίηση παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων αυτών.
Η παρούσα απόφαση δεν εφαρμόζεται σε κτίρια, οι ιδιοκτήτες των οποίων έχουν λάβει για αυτά επιδότηση από κρατικά ή συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση προγράμματα που αφορούν παρεμβάσεις στον κτιριακό τομέα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσής τους.
• Στη διαδικασία συμψηφισμού εντάσσονται οι δαπάνες για αγορά υλικών/εξοπλισμού, καθώς και για πρόσθετες εργασίες για την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων, όπως εργασίες αποξήλωσης/αποκομιδής, τοποθέτησης/εγκατάστασης, αποκατάστασης, τοποθέτησης ικριωμάτων, κ.λπ. και για την παροχή υπηρεσιών ενεργειακής επιθεώρησης. Στις ανωτέρω δαπάνες συμψηφισμού δεν περιλαμβάνεται ο Φ.Π.Α.
Ο υπολογισμός της δαπάνης συμψηφισμού πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Κεφάλαιο 3 της Φ.Β1/Ε2.1/244/6/5.1.2011 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΦΕΚ Β 54/26.01.2011) με τίτλο «Προκήρυξη του Προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» που θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007−2013», όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
• Ο συμψηφισμός διενεργείται για ποσό, το οποίο δεν δύναται να υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) του ειδικού προστίμου μη συμπεριλαμβανομένου του σχετικού παραβόλου, το οποίο αποτελεί έσοδο του Κρατικού Προϋπολογισμού και εφόσον οι παρεμβάσεις επιφέρουν αναβάθμιση του κτιρίου κατά μια τουλάχιστον ενεργειακή κατηγορία ή ετήσια εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας μεγαλύτερη από το 30% της κατανάλωσης του κτιρίου αναφοράς.
• Η συνδρομή των προϋποθέσεων της προηγούμενης παραγράφου διαπιστώνεται αποκλειστικά κατόπιν διενέργειας δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων στο κτίριο. Η πρώτη λαμβάνει χώρα μετά την υπαγωγή του κτιρίου στις ρυθμίσεις του Ν. 4178/2013 και πριν την έναρξη των παρεμβάσεων και η δεύτερη μετά την ολοκλήρωση αυτών για τη διαπίστωση της ορθής υλοποίησης των παρεμβάσεων και της επίτευξης του ενεργειακού στόχου.
Στατική Επάρκεια
• Σε κτίρια που κατασκευάστηκαν προ του 2003 και υπάγονται στις ρυθμίσεις του Ν. 4178/2013 (ΦΕΚ Α΄ 174), το ποσό του ειδικού προστίμου, που καταβάλλεται δυνάμει του ανωτέρω νόμου, δύναται να συμψηφίζεται με το ποσό που δαπανάται μετά την έναρξη ισχύος της παρούσης για την στατική ενίσχυση των κτιρίων αυτών.
Η παρούσα απόφαση δεν εφαρμόζεται σε κτίρια, οι ιδιοκτήτες των οποίων έχουν λάβει για αυτά επιδότηση από κρατικά ή συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση προγράμματα για την επισκευή / αποκατάσταση ή ενίσχυση του φέροντα οργανισμού τους ή αποκατάστασης ζημιών σε κτίρια που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές (σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα, κατολίσθηση).
• Στη διαδικασία συμψηφισμού εντάσσονται δαπάνες για αγορά υλικών/εξοπλισμού καθώς και για πρόσθετες εργασίες για την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων, όπως εργασίες αποξήλωσης/αποκομιδής, τοποθέτησης/εγκατάστασης, αποκατάστασης, τοποθέτησης ικριωμάτων, κ.λπ. για την αποζημίωση για τους απαιτούμενους ελέγχους δόμησης και για τις μελέτες στατικής επάρκειας και στατικής ενίσχυσης όταν αυτές δεν αναφέρονται στα προβλεπόμενα στις διατάξεις του ν. 4178/2013 (Α΄ 174) υποχρεωτικά δικαιολογητικά για την υπαγωγή. Στην αμοιβή των μηχανικών για την σύνταξη των ως άνω μελετών δύναται να συμψηφίζεται μέγιστο ποσοστό ίσο με το 5% του ήμισυ (50%) του ειδικού προστίμου. Στις ανωτέρω δαπάνες συμψηφισμού δεν περιλαμβάνεται ο Φ.Π.Α.
Ο υπολογισμός των δαπανών συμψηφισμού πραγματοποιείται κατά το τιμολόγιο της οικ: 6772 /Β9β/2011 απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων «Τιμολόγιο υπολογισμού της δαπάνης των εργασιών επισκευής για την αποκατάσταση των ζημιών σε κτίρια που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές (σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα, κατολίσθηση) και της αντίστοιχης Στεγαστικής Συνδρομής» (ΦΕΚ 3201 Β΄).
• Ο συμψηφισμός διενεργείται για ποσό το οποίο δεν δύναται να υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) του ειδικού προστίμου, μη συμπεριλαμβανομένου του σχετικού παραβόλου, το οποίο αποτελεί έσοδο του Κρατικού Προϋπολογισμού.
Για τη διενέργεια του συμψηφισμού υποβάλλονται υποχρεωτικά τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
α) Αίτηση του ενδιαφερόμενου στην οποία αναγράφονται τα στοιχεία του, τα στοιχεία του κτιρίου για το οποίο αιτείται συμψηφισμό, ο αριθμός της βεβαίωσης υπαγωγής στις ρυθμίσεις του Ν. 4178/2013, το ποσό του ειδικού προστίμου που έχει υπολογιστεί, το ύψος της δαπάνης για την υλοποίηση παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης και το ποσό που αιτείται να συμψηφιστεί.
β) Αντίγραφο της άδειας δόμησης, της έγκρισης εργασιών μικρής κλίμακας ή της έγγραφης ενημέρωσης προς την ΥΔΟΜ αν απαιτείται για την εκτέλεση των εργασιών.
γ) Τα παραστατικά για τις σχετικές δαπάνες, περιλαμβανομένων των δελτίων αποστολής υλικών ή εξοπλισμού.
δ) Αντίγραφα των δύο Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης που εκδόθηκαν κατόπιν των ενεργειακών επιθεωρήσεων της παραγράφου 5.
ε) Πόρισμα – Δήλωση του Ενεργειακού Επιθεωρητή που διενήργησε τη δεύτερη επιθεώρηση, στο οποίο δηλώνεται η επίτευξη του ενεργειακού στόχου της παραγράφου 4.
ζ) Υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του Ν. 1599/1986 (ΦΕΚ Α΄ 75) με επικύρωση του γνησίου της υπογραφής του αιτούντος, με την οποία δηλώνει ότι υποβάλλει το σύνολο των απαιτούμενων δικαιολογητικών, τα στοιχεία των οποίων είναι αληθή, ότι όλα τα παραστατικά δαπανών που υποβάλλει εκδόθηκαν για την αγορά υλικών – εξοπλισμού, την εκτέλεση εργασιών και την παροχή υπηρεσιών για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου που αναφέρει η αίτησή του καθώς επίσης και ότι οι ιδιοκτήτες για το εν λόγω κτίριο δεν έχουν λάβει επιδότηση από κρατικά ή συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση προγράμματα που αφορούν παρεμβάσεις στον κτιριακό τομέα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης τους.
Υποβολή και έλεγχος δικαιολογητικών
• Ο εξουσιοδοτημένος μηχανικός υποβάλλει στο ηλεκτρονικό σύστημα του νόμου 4178/2013 τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και υποβάλλει υπεύθυνη δήλωση ότι τα στοιχεία που υποβάλλει έχουν ελεγχθεί για την ορθότητα και την πληρότητα τους και ότι τα παραστατικά που υποβάλλονται αντιστοιχούν στις εργασίες που έχουν δηλωθεί και πραγματοποιηθεί για την ενεργειακή αναβάθμιση ή την στατική ενίσχυση της ιδιοκτησίας ή του ακινήτου.
• Είναι δυνατή η υποβολή των ως άνω δικαιολογητικών για την ίδια ιδιοκτησία ή ακίνητο και για τις δύο περιπτώσεις συμψηφισμού του ειδικού προστίμου, με την προϋπόθεση ότι ο συμψηφισμός διενεργείται συνολικά για ποσό έως το πενήντα τοις εκατό (50%) του ειδικού προστίμου μη συμπεριλαμβανομένου του σχετικού παραβόλου.
• Σε περιπτώσεις υπαγωγής όπου το ενιαίο ειδικό πρόστιμο συμψηφίζεται κατά τις διατάξεις του άρθρου 20 του ν.4178/2013 για την εφαρμογή της παρούσας λαμβάνεται το αρχικό υπολογιζόμενο ποσό πληρωμής πριν το συμψηφισμό κατά τα ανωτέρω.
• Τα καταβληθέντα ποσά για εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης ή στατικής ενίσχυσης αφαιρούνται από την τελευταία δόση και τις αμέσως προηγούμενες χρονικά έως ότου ολοκληρωθεί ο συμψηφισμός. Σε περίπτωση που μετά τον ως άνω υπολογισμό, προκύπτει ότι τα ήδη καταβληθέντα ποσά υπερβαίνουν το ποσό του προστίμου που υπολείπεται, με βάση τις διατάξεις του παρόντος, δεν επιστρέφονται ούτε αναζητούνται.
• Η αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης, ή άλλη αρμόδια αρχή, που ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ελέγχει δειγματοληπτικά ποσοστό τουλάχιστον πέντε τοις εκατό (5%) των δηλώσεων που υποβλήθηκαν, προκειμένου να διαπιστωθεί αν τα στοιχεία των δηλώσεων, που αφορούν την περιγραφή της κατασκευής, τα παραστατικά και τα δελτία αποστολής, καθώς και τα πορίσματα των επιθεωρητών ενέργειας ή των Ελεγκτών Δόμησης είναι αληθή και ακριβή. Σε περίπτωση διαπίστωσης ψευδών στοιχείων ή/και αναληθών δηλώσεων, το ειδικό πρόστιμο που αρχικά είχε υπολογιστεί από την ηλεκτρονική διαδικασία του ηλεκτρονικού συστήματος διπλασιάζεται. Για την επιβολή του διπλασιασμού του ειδικού προστίμου εκδίδεται σχετική διοικητική πράξη από την αρμόδια υπηρεσία, η οποία υποβάλλεται στο ΤΕΕ.
• Ο έλεγχος μετά από καταγγελία ή εντολή δημοσίων αρχών δύναται να διενεργείται από Ελεγκτές Δόμησης όπως ορίζονται στο ν. 4030/2011 (Α΄ 249), τυχαία, μετά από ηλεκτρονική κλήρωση.
Μεταβατικές Διατάξεις
Οι ανωτέρω δαπάνες για εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης που έχουν πραγματοποιηθεί μετά την έναρξη εφαρμογής του Ν.4178/2013 και πριν την δημοσίευση της συγκεκριμένης ΚΥΑ, επί ιδιοκτησιών ή ακινήτων που υπάγονται στις διατάξεις του ν. 4178/2013, δύναται να συμψηφιστούν με το ειδικό πρόστιμο, εφόσον ο Ενεργειακός Επιθεωρητής βεβαιώσει ότι οι παρεμβάσεις επιφέρουν αναβάθμιση του κτιρίου κατά μια τουλάχιστον ενεργειακή κατηγορία, ή ετήσια εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας μεγαλύτερη από το 30% της κατανάλωσης του κτιρίου αναφοράς.
Σε αυτή την περίπτωση, στα σχετικά δικαιολογητικά γίνεται ειδική μνεία για την χρονολογία έκδοσης των δικαιολογητικών και των παραστατικών σε σχέση με τις προβλεπόμενες ημερομηνίες εφαρμογής του παρόντος άρθρου. Πλην του αρχικού πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης υποβάλλονται τα λοιπά δικαιολογητικά κατά τις διατάξεις της παρούσας απόφασης.+
Οι εργασίες που περιλαμβάνονται αναλυτικά
Ενδεικτικά, για την ενεργειακή αναβάθμιση, θα ακολουθηθεί το πρότυπο του προγράμματος «εξοικονομώ κατ’ οίκον», όπου περιλαμβάνονται γενικά οι ακόλουθες κατηγορίες εργασιών:
1. Αντικατάσταση κουφωμάτων (πλαίσια/υαλοπίνακες) και τοποθέτηση συστημάτων σκίασης. Λόγω της απαίτησης του προγράμματος για ενεργειακή αναβάθμιση, η παρέμβαση αφορά κατά βάση, αλλά όχι αποκλειστικά, σε θερμομονωτικά/ θερμο−διακοπτόμενα κουφώματα με διπλούς υαλοπίνακες. Επιλέξιμη είναι και η αλλαγή μόνο του υαλοπίνακα με την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνεται ενεργειακή αναβάθμιση. Επιλέξιμη, επίσης, είναι η αντικατάσταση εξώπορτας σε μονοκατοικία και κουφωμάτων κλιμακοστασίου και φωταγωγού σε πολυκατοικία. Δεν συμπεριλαμβάνονται όμως «ανοίγματα» προς εσωτερικούς χώρους του κτηρίου θερμαινόμενους ή μη (π.χ. πόρτα διαμερίσματος). Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνεται και η τοποθέτηση εξωτερικών σκιάστρων και κινητών προστατευτικών εξωφύλλων στα ανοίγματα (παντζούρια, ρολά).
2. Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κτηριακό κέλυφος συμπεριλαμβανομένου του δώματος/στέγης και της πιλοτής. Στην κατηγορία αυτή είναι επιλέξιμη και η τοποθέτηση εσωτερικής θερμομόνωσης όταν η τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης είναι τεχνικά αδύνατη ή δεν επιτρέπεται από την κείμενη νομοθεσία (π.χ. διατηρητέα κτήρια, παραδοσιακοί οικισμοί).
3. Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης και συστήματος παροχής ζεστού νερού χρήσης. Στην κατηγορία αυτή είναι επιλέξιμες:
− Η εγκατάσταση νέου ή αντικατάσταση συστήματος καυστήρα ή/και λέβητα με καινούριο σύστημα πετρελαίου ή φυσικού αερίου (κεντρικό ή ατομικό) ή σύστημα που λειτουργεί κυρίως με την αξιοποίηση ανανεώσιμης πηγής ενέργειας, Α.Π.Ε., (π.χ. καυστήρας βιομάζας, αντλίες θερμότητας, ηλιοθερμικά συστήματα, κλπ.) ή σύστημα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης (ΣΗΘΥΑ). Η εγκατάσταση/αντικατάσταση αφορά στον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό του λεβητοστασίου στο σύνολό του και του δικτύου διανομής (αυτοματισμοί, κυκλοφορητές, καμινάδα, αντικατάσταση ή μόνωση σωληνώσεων, κλπ.). Δεν είναι επιλέξιμες οι δαπάνες για δεξαμενή πετρελαίου και τερματικές μονάδες απόδοσης θερμότητας (σώματα καλοριφέρ, ενδοδαπέδιο σύστημα, κλπ).
− Η τοποθέτηση διατάξεων αυτομάτου ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης, όπως χρονοδιακόπτες, αυτοματισμούς αντιστάθμισης ή/και υδραυλικής ισορροπίας για τη ρύθμιση των μερικών φορτίων (τρίοδη ή τετράοδη ηλεκτροβάννα, ρυθμιστές στροφών κυκλοφορητών, κλπ), θερμοστάτες χώρων, θερμοστατικές κεφαλές θερμαντικών σωμάτων, κλπ., συμπεριλαμβανομένων συστημάτων θερμιδομέτρησης για την κατανομή δαπανών θέρμανσης.
− Η τοποθέτηση ηλιακών συστημάτων για την παροχή ζεστού νερού χρήσης (συλλέκτης, δοχείο αποθήκευσης νερού, βάση στήριξης, σωληνώσεις, κλπ).
Ειδικά για την περίπτωση πρότασης αντικατάστασης καυστήρα / λέβητα πετρελαίου με νέο ίδιας τεχνολογίας θα πρέπει με βάση τα χαρακτηριστικά τους και τα αποτελέσματα της ανάλυσης καυσαερίων να τεκμηριώνεται επαρκώς, από τον Ενεργειακό Επιθεωρητή, η ανάγκη για την αλλαγή έναντι συντήρησης ή χημικού καθαρισμού (π.χ. λέβητας που έχει υποστεί ανεπανόρθωτες φθορές).
Η πρόταση (συνδυασμός παρεμβάσεων) για ενεργειακή αναβάθμιση, που υποβάλλεται με την αίτηση, θα πρέπει να καλύπτει την ακόλουθη απαίτηση που αποτελεί τον ελάχιστο ενεργειακό στόχο: αναβάθμιση κατά μια τουλάχιστον ενεργειακή κατηγορία ή εναλλακτικά η ετήσια εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας να είναι μεγαλύτερη από το 30% της κατανάλωσης του κτηρίου αναφοράς (kWh/m2).
Για τον έλεγχο της ικανοποίησης της ανωτέρω απαίτησης θα πρέπει τα υλικά και τα συστήματα που θα χρησιμοποιηθούν για τις παρεμβάσεις να φέρουν ενεργειακή πιστοποίηση. Επισημαίνεται ότι επιτυγχάνεταιαυξημένη εξοικονόμηση ενέργειας όταν τα δομικά στοιχεία και οι επιμέρους ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις πληρούν, μετά τις παρεμβάσεις, τις ελάχιστες προδιαγραφές που αναφέρονται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 8 του ΚΕΝΑΚ σε συμφωνία και με τα οριζόμενα στις σχετικές Τεχνικές Οδηγίες ΤΕΕ (ΤΟ ΤΕΕ).
Επιπλέον τα δομικά υλικά και τα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα, για τα οποία υφίσταται σχετική υποχρέωση από την κείμενη νομοθεσία, θα πρέπει να φέρουν σήμανση CE. Στις ανωτέρω δαπάνες ανά ειδικότερη παρέμβαση συμπεριλαμβάνονται τυχόν πρόσθετες αναγκαίες εργασίες για την ολοκληρωμένη υλοποίηση της παρέμβασης όπως σκαλωσιές, επιχρίσματα, μικροεργασίες αποκατάστασης της εμφάνισης του στοιχείου στο οποίο έγινε η παρέμβαση, αποξηλώσεις / καθαιρέσεις και αποκομιδή, σήτες, διαμόρφωση κλίσεων απορροής στο δώμα, υγρομόνωση, απαραίτητες εργασίες και επεμβάσεις για την ορθή λειτουργία/συμπεριφορά της θερμομόνωσης, απαραίτητες επεμβάσεις στη στέγη (π.χ. αντικατάσταση κεραμιδιών) κ.λπ.